ELMED: Από τη θάλασσα στον ωκεανό
Διαδραματίζοντας ενεργό ρόλο στον τομέα της παγκόσμιας εμπορικής κίνησης που χρησιμοποιεί τη Μεσόγειο ως διαμετακομιστικό κόμβο, και ενθαρρύνοντας την οικονομική ανάπτυξη αυτής της ζώνης, ο ELMED (European Logistics Mediterranean) είναι ένας σύνδεσμος εθνικών σωματείων που έχει ως κύριο στόχο την ανάπτυξη συνδυασμένων ενεργειών μεταξύ των χωρών της Μεσογείου. Η δράση του εστιάζεται σήμερα σε τέσσερα προγράμματα που αφορούν τη λεκάνη της Μεσογείου.
Ποιος είναι ο ELMED; Ο ELMED συστάθηκε στα μέσα Απριλίου του 2008 (κατάθεση καταστατικού τον Ιούνιο) από τρεις εθνικούς συνδέσμους Logistics:- τον ASLOG, Association française pour la logistique (Γαλλία),- τον AILOG, Associazione Italiana di Logistica e di supply chain management (Ιταλία)- και τον CEL, Centro Español de Logistica (Ισπανία).Στις 24 Σεπτεμβρίου του 2008, ένας νέος εθνικός οργανισμός της μεσογειακής περιφέρειας εντάχθηκε στο σύνδεσμο ELMED’ πρόκειται για την Ελληνική Εταιρεία Logistics, ενώ ο εθνικός οργανισμός logistics της Βραζιλίας (Aslog Brésil) εντάχθηκε στο σύνδεσμο τον περασμένο Ιούνιο, με σκοπό τη συμμετοχή του σε προγράμματα που σχετίζονται με τη μεσογειακή εμπορική ροή. Άλλοι εθνικοί οργανισμοί της μεσογειακής περιφέρειας βρίσκονται σήμερα στο στάδιο των διαπραγματεύσεων, με ανάλογη προοπτική συμμετοχής τους στο έργο του ELMED.
Ποιος είναι ο σκοπός ενός τέτοιου συνδέσμου; “Σκοπός μας είναι η υιοθέτηση προγραμμάτων προώθησης των Μεσογειακών εμπορικών συμφερόντων”, απαντά ο Roland Dachs, πρόεδρος του συνδέσμου, ο οποίος επικουρείται στην εκτέλεση των καθηκόντων του από δύο Αντιπροέδρους: τον Domenico Netti (Ailog) και τον José Estrada (Cel): “θα επεξεργαστούμε διάφορα προγράμματα σε συνεργασία με βιομηχάνους, αντιπροσώπους, μεταφορείς, υπευθύνους παροχής υπηρεσιών, ακαδημαϊκούς, και γενικά με πρόσωπα τα οποία θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ανάπτυξη του τομέα των logistics στη ζώνη της Μεσογείου”. Ο σύνδεσμος, ο οποίος εδρεύει στο Montpellier _στα παράλια της Μεσογείου_ παραμένει ανοικτός στους εθνικούς συνδέσμους της περιφέρειας της Μεσογείου, καθώς και σε εκείνους των οποίων τα μέλη έχουν την ευθύνη της διαχείρισης σημαντικών ροών που διακινούνται μέσω της Μεσογείου. Πράγματι, οι αντιπροσωπευτικοί εθνικοί σύνδεσμοι logistics των χωρών εκτός της περιφέρειας της Μεσογείου έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν στο σύνδεσμο ELMED εφόσον επιθυμούν να συμμετάσχουν σε προγράμματα που αφορούν στην εμπορική κίνηση της Μεσογείου. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις που ανήκουν στον ένα ή στον άλλο σύνδεσμο που υπόκεινται στον ELMED έχουν δικαίωμα συμμετοχής στα προγράμματα αυτά τα οποία, βεβαίως, θα πρέπει να είναι αυτοχρηματοδοτούμενα. Συνεπώς, ο σύνδεσμος ELMED έχει ως σκοπό του την ενθάρρυνση των προσεγγίσεων και του διαλόγου μεταξύ όλων εκείνων που εμπλέκονται στην ανάπτυξη της περιοχής και ασχολούνται με τη διαχείριση της εμπορικής κίνησης της Μεσογείου.Προφανώς, η συνειδητοποίηση του κοινού χαρακτήρα των μεσογειακών ζητημάτων είναι κάθε άλλο παρά καινοφανής. Έχει οδηγήσει στη σύναψη διαφόρων διεθνών συμφωνιών για τη διαχείριση των δασικών περιοχών (συμφωνία Silvamediterranea του 1922) και της αλιείας (συμφωνία του 1949 για τη σύσταση της γενικής Επιτροπής Μεσογειακής Αλιείας), για τη γεωπονική κατάρτιση (σύσταση του CIHEAM το 1962). Αυτή η τοπική κινητοποίηση επεκτάθηκε στη συνέχεια στον τομέα του περιβάλλοντος και της βιώσιμης ανάπτυξης, σε συνέχεια των παγκόσμιων διασκέψεων της Στοκχόλμης, του Ρίο ντε Τζανέιρο και του Γιοχάνεσμπουργκ.Είναι σαφές ότι σήμερα, το πολιτικό περιεχόμενο κάθε άλλο παρά απουσιάζει από το πνεύμα των ιδρυτών του ELMED, αφού η μεσογειακή περιφέρεια συγκεντρώνει τις αναπτυσσόμενες χώρες. Μιλάμε κατ’ αρχήν για δημογραφική αύξηση, δεδομένου ότι η περιοχή της μεσογείου παρουσίασε μία θεαματική πληθυσμιακή αύξηση, από 285 εκατομμύρια κατοίκους το 1970 σε 465 εκατομμύρια κατοίκους το 2006. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Γαλάζιου Σχεδίου (Plan Bleu)[1] για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη, στο διάστημα από το 2000 έως το 2025, θα σημειωθεί μία πληθυσμιακή αύξηση 96 εκ. κατοίκων στο Νότιο και στο Ανατολικό τμήμα, παρά την ταχύτατη κάμψη του ρυθμού γεννητικότητας, και 31 εκ. κατοίκων στις παράκτιες περιοχές· όσο για τον αστικό πληθυσμό, θα αυξηθεί κατά 100 εκ. στο διάστημα 2000-2025. Ακολουθεί η οικονομική ανάπτυξη, με ρυθμό ανάπτυξης ανά κάτοικο που κυμάνθηκε το 2004 από 3% (Συρία, Αυτόνομα παλαιστινιακή εδάφη) έως 6,7% (Ιορδανία), ή ακόμα και 8,1% για την Τουρκία, σύμφωνα με μία μελέτη που δημοσίευσε το υπουργείο εξωτερικού εμπορίου τον Απρίλιο του 2005. Και η ανάπτυξη αυτή διατηρείται αφού, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η περιοχή της Μέσης Ανατολής-Βορείου Αφρικής κατέγραψε μέσο ρυθμό ανάπτυξης 5,7% το 2007, ξεπερνώντας έτσι τα επίπεδα που είχαν επιτευχθεί στη δεκαετία του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Μία μέση ανάπτυξη της τάξης του 5,6% προβλέπεται ακόμα για τα τρία επόμενα έτη.Όσο για το θαλάσσιο χώρο, εξυπηρετεί σήμερα το 30% των διεθνών εμπορικών θαλάσσιων μεταφορών και το 20-25% των θαλάσσιων μεταφορών πετρελαιοειδών: στον ορίζοντα 2025, το σενάριο τάσεων του Γαλάζιου Σχεδίου προαναγγέλλει τον πολλαπλασιασμό κατά 2,6 των χερσαίων εμπορικών μεταφορών, κατά 3,7 των θαλάσσιων εμπορικών μεταφορών, και σχεδόν το διπλασιασμό της μετακίνησης προσώπων. “Αντιλαμβανόμαστε, σημειώνει ο Roland Dachs, ότι σχεδιάζεται μία κίνηση γύρω από τη Μεσόγειο για την ενίσχυση του ενδομεσογειακού εμπορίου. Θα νιώθαμε μεγάλη χαρά εάν ο σύνδεσμος ELMED μπορούσε να συμβάλει _έστω και σε μικρό βαθμό_ σε αυτή την προοδευτική ενέργεια, αντιμετωπίζοντας με πολύ συγκεκριμένο τρόπο τα σχετιζόμενα με αυτήν ζητήματα”.
Εφαρμογή συγκεκριμένων δράσεων: Οι σύνδεσμοι που συμμετέχουν στον ELMED ξεκίνησαν μία έρευνα συγκριτικής αξιολόγησης (Benchmarking) στο μοντέλο του ASLOG. Όπως ανέφερε ο Roland Dachs, “ο καθένας από αυτούς ανέλαβε να πραγματοποιήσει μία έρευνα για την κατάσταση των βέλτιστων πρακτικών logistics των επιχειρήσεων της αντίστοιχης χώρας, εφαρμόζοντας τη μέθοδο του ASLOG, και να καταλήξει στην εξαγωγή θεμελιωδών ενδεικτικών στοιχείων της ανάπτυξης του τομέα των logistics”. Τα αποτελέσματα της έρευνας θα δημοσιευθούν ανά χώρα και σε σύνολο για τον ELMED, ταυτόχρονα, το Μάιο του 2009.Ένα δεύτερο σχέδιο που τίθεται σε εφαρμογή, το οποίο πήρε την ονομασία ELMED PHARMA, αφορά στην Αλυσίδα Τροφοδοσίας της φαρμακευτικής βιομηχανίας. Το σχέδιο αυτό συνδέει τις διάφορες επιχειρήσεις του συγκεκριμένου τομέα που είναι εγκατεστημένες σε τρεις χώρες (Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία). Επιχειρήσεις που τοποθετούνται σε διαφορετικές βαθμίδες της αλυσίδας logistics, ξεκινώντας από τον κατασκευαστή φαρμακευτικών προϊόντων και παραφαρμακευτικών ειδών, τη διάθεση μέσω των χονδρεμπόρων διανομής, των μεταφορέων, των φαρμακείων, μέχρι τα νοσοκομεία. Στην περίπτωση αυτή, θα υπάρχουν περίπου 5 συμμετέχοντες ανά χώρα. “Οι συμμετέχοντες αυτού του τομέα έχουν εκδηλώσει μεγάλο ενδιαφέρον για την ανταλλαγή των πρακτικών που εφαρμόζουν”, σχολιάζει ο Roland Dachs, γνωστοποιώντας ότι “προβλέπεται να πραγματοποιηθούν 3 έως 6 συσκέψεις, στις οποίες ο ELMED θα αναλάβει το ρόλο να διευκολύνει τις συνομιλίες”. Η πρώτη από αυτές τις συσκέψεις πραγματοποιήθηκε το 2008, με σκοπό την ανάλυση των κρίσιμων σημείων της εν λόγω Αλυσίδας Τροφοδοσίας, τα οποία σχετίζονται με διάφορα θέματα του τομέα logistics, όπως η διαχείριση των αποθεμάτων στα νοσοκομεία, η φαρμακευτική ανιχνευσιμότητα κ.λπ.. Επίσης, λήφθηκαν υπόψη όλα τα υπόλοιπα ζητήματα που επιθυμούν να εμβαθύνουν οι συμμετέχοντες, στοχεύοντας στην ανταλλαγή των σχετικών καλύτερων πρακτικών.Το τρίτο σχέδιο βρίσκεται στο στάδιο της επεξεργασίας: θα εμπλέκει λιμάνια της λεκάνης της Μεσογείου (αλλά και όσα βρίσκονται εκτός της, με την προϋπόθεση ότι εμπλέκονται στην κίνηση των εμπορευμάτων που εισέρχονται, εξέρχονται ή διαμετακομίζονται από τη Μεσόγειο), καθώς και υπευθύνους παροχής υπηρεσιών, διανομείς, βιομηχάνους και τους υπεργολάβους τους που δημιουργούν την εμπορική κίνηση με διαμετακόμιση μέσω Μεσογείου. Σκοπός τους θα είναι να συμβάλλουν στην αναδιάρθρωση και στη βελτιστοποίηση της εμπορικής κίνησης. “Οι επιχειρήσεις με τις οποίες ήρθαμε σε επαφή εκδήλωσαν μεγάλο ενθουσιασμό”, επισημαίνει ο Roland Dachs: “εκτιμούν πράγματι την τοποθέτηση του σχεδίου σε πραγματικές συνθήκες”.Ο προγραμματισμός του τέταρτου σχεδίου θα πραγματοποιηθεί κατά τη διάρκεια των επερχόμενων εθνικών ή διεθνών συνεδρίων logistics των μετεχουσών χωρών, ιδιαίτερα κατά τη διεξαγωγή του Διεθνούς Συνεδρίου ASLOG στη Ναντ, όπου θα ακουστούν οι απόψεις των εκπροσώπων διαφόρων χωρών (της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Ελλάδας, της Βραζιλίας κ.ά)Και όπως παραδέχεται ο Roland Dachs, “φυσικά εξετάζεται η ενδεχόμενη εφαρμογή και άλλων σχεδίων. Αλλά, προς το παρόν, ας είμαι ρεαλιστές, και ας επιτύχουμε εκείνα που έχουν ήδη τεθεί σε εφαρμογή”.
Τις δηλώσεις συγκέντρωσε ο Jean-Claude Festinger
[1] Το Plan Bleu είναι ένα Κέντρο Περιφερειακών Δράσεων του Σχεδίου Δράσης για την Προστασία της Μεσογείου (PAM), το οποίο με τη σειρά του υλοποιείται υπό την αιγίδα του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το περιβάλλον.